سرطان و گياه سرخدار
سرخدار درختي است هميشه سبز كه ارتفاع آن به 15 متر هم مي رسد. اين درخت شاخه هاي زياد و برگ هايي باريك و بلند دارد كه با فاصله ي كم بر روي محوري قرار گرفته اند.
نام فارسي:سرخدار
نام عمومي:Ground hemlock
نام علمي:Taxus
نام انگليسي:Common yeu
گياه شناسي:
سرخدار درختي است هميشه سبز كه ارتفاع آن به 15 متر هم مي رسد. اين درخت شاخه هاي زياد و برگ هايي باريك و بلند دارد كه با فاصله ي كم بر روي محوري قرار گرفته اند.
اين درخت بيشتر در آسيا از جمله ايران (در شمال و نواحي جنگلي) و مناطق مديترانه مي رويد.
نام هاي محلي اين درخت در مازندران و گرگان سرخدار، سرخه دار و سخدار و در سخت سرو آسيا سيردار است.
سرطان و گياه سرخدار:
سرطان به عنوان يكي از مهلك ترين بيماري هايي است كه تاكنون بشر با آن دست به گريبان بوده است و بعد از بيماري هاي قلبي-عروقي علل مرگ و مير انسان ها در جهان است. سرطان رحم، سينه و تخمدان از جمله سرطان هاي شايع در بين بانوان در سراسر جهان است كه سالانه هزينه هاي مالي و جاني هنگفتي را به خانواده مبتلايان تحميل مي كند. ارزش دارويي گونه T.baccata به واسطه وجود ماده Paclitaxel با نام تجاري Taxol در اندام هاي مختلف گياه به ويژه در پوست آن مي باشد. اين تركيب داراي فعاليت بي نظير ضدسرطاني است و در حال حاضر يك داروي مهم ضد سرطان بوده كه براي درمان انواع سرطان از جمله سرطان سينه و تخمدان و رحم بسيار موثر مي باشد.
تاكسول غالبا از گياه سرخدار استخراج مي شود و از آن در صنعت داروسازي به عنوان يكي از موثرترين تركيبات طبيعي درمان سرطان ها به كار برده ي شود.
ساده ترين روش دستيابي به تاكسول استخراج آن از منابع گياهي است. در اندام هاي مختلف بيشتر گونه هاي سرخدار مقادير متفاوتي از تاكسول وجود دارد كه ترتيب آن به صورت پوست، برگ، ريشه، دانه و چوب آن است.
گياه سرخدار به عنوان منبع اصلي توليد داروي ضدسرطان تاكسول حاوي مقادير زيادي از تركيبات ضدسرطاني است.
تركيبات مهم:
از تركيبات مهم موجود در گياه مي توان به تركيبات دي ترپنوئيدي، تركيبات آلكالوئيدي، اسيدهاي گياهي، تركيبات ليگناني، تركيبات فنلي و ... اشاره كرد.
مهمترين تركيبات اين گياه با اثرات دارويي به گروهي از تركيبات دي ترپنوئيدي به نام تاكسوئيد تعلق دارند. يكي از اين تركيبات تاكسول نام دارد كه در حال حاضر به عنوان يكي از مهم ترين داروهاي ضدسرطان در درمان سرطان هاي رحم، تخمدان و سينه در زنان و پروستات در مردان محسوب مي شود.
موارد استفاده:
در قديم از گياه سرخدار براي درمان روماتيسم، مشكلات كبد و امراض دستگاه ادراري استفاده مي شده است كه به علت سميت آن امروز كمتر استفاده مي شود.
در حال حاضر مهم ترين كاربرد اين گياه به عنوان ضدسرطان است كه از فرآورده هاي تزريقي آن در سرطان هاي تخمدان، پستان و ريه استفاده مي شود.
مهم ترين اثرات گزارش شده:
سقط كننده، ضد سرطان، ضد ملانوما، ضد ميتوتيك، تقويت كننده ي قلب، توليد كننده آريتمي، معرق، مسهل، شيرافزا، تند كننده حركات قلب، سمي و داراي سميت قلبي.
سميت و عوارض جانبي:
درخت سرخدار از گياهان سمي محسوب شده و مصرف خوراكي آن در مواردي باعث سرگيجه، استفراغ، خشكي دهان، كاهش فشار خون، گشادي مردمك چشم، قرمزي يا كبودي لب ها، بيهوشي و كرامپ (دل درد) مي شود. همچنين با مصرف اين گياه ممكن است راش پوستي ايجاد شود و در مواردي پوست كمرنگ و يا سيانوتيك (سياه رنگ) مي شود.
از ديگر عوارض آن كاهش ضربان قلب، كما و مرگ در اثر ضعف قلب و يا اختلال در سيستم تنفسي مي باشد.
در مسموميت هاي با سرخدار بايد زغال فغال خورانده و معده به سرعت تخليه و شست و شو شود.
يكي از موفق ترين تحقيقات در زمينه ي تهيه داروهاي ضدسرطان در قرن اخير كه باعث نجات بسياري از بيماران سرطاني مي شود كشف داروهاي تهيه شده از سرخدار است كه كمتر از ده سال از ورود آن ها به بازار پزشكي مي گذرد.
گردآورنده:متين مهين زارع
منابع:
صالحي سورمقي، م . گياهان دارويي و گياه درماني . تهران . انتشارات دنياي تغذيه. 1387. جلد دوم.
رضايي، سمانه و همكاران، نقش گياه دارويي سرخدار در درمان سرطان هاي شايع زنان، دانشگاه آزاد اسلامي سمنان، 1391.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |