گیاهان رنگزا (بخش اول)

 تركيبات رنگي، يكي از پرمصرفترين مواد در صنايع مختلف هستند. امروزه توجه زيادي به جايگزيني رنگدانه­هاي طبيعي به جاي رنگهاي سنتزي معطوف شده است.

رنگ هاي طبيعي:

رنگ­هاي طبيعي بر اساس منشاء توليد به سه دسته تقسيم مي­شوند : 1 -رنگهاي طبيعي با منشاء معدني مانند خاك سرخ، 2 -رنگهاي طبيعي با منشاء جانوري مانند رنگ قرمز درخشان تهيه شده از حشرات، 3-رنگهاي طبيعي با منشاء گياهي كه ناشي از فعاليت تركيباتي است كه در قسمتهاي مختلف گياه يافت ميشوند. اين تركيبات ساختمان شيميايي متفاوت داشته و روشهاي متنوعي براي استخراج آنها وجود دارد.

طيف گستردهاي از رنگ­ها شامل آبي، قرمز، زرد، سفيد، سياه، قهوه­اي و تركيبي از آنها از گياهان استخراج شده است. تقريباً رنگدانه­ها در همه­ي بخش­هاي گياه مانند ريشه، پوست درخت، برگ، ميوه، چوب، گل و . .. توليد مي­شود منابع گياهان رنگزا در طبيعت بسيار زياد و برآورد شده است كه حدود 1100 گياه با قابليت توليد رنگزايي وجود دارند، كه در صنايع مختلف قايليت هاي متفاوتي دارند.

كاربرد گياهان رنگزا:

رنگدانه­هاي گياهي در صنايع مختلف قابليت كاربرد دارند. مهمترين اين كاربردها شامل:

• استفاده از خواص دارويي رنگهاي طبيعي،
• خواص حفاظتي در برابر نور در پارچه
• استفاده در صنايع آرايشي - بهداشتي مانند رنگ مو، شامپو و صابون­سازي
• تهيه حسگرهاي زيستي
• در صنايع غذايي به عنوان افزودني و رنگ­دهنده
• كاربرد در رنگرزي الياف

 

گياهان رنگزا:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

گردآورنده:سيده حديث صدري
منابع:

خان‌احمدی معصومه، حاجی‌آقایی رضا، قاسمی سمیرا، آخوندزاده شاهین، آزادمهر عباس، آشوری نسیم و همکاران.. مروری بر خواص دارویی گیاهان رنگ‌زا. فصلنامه گياهان دارويي. ۱۳۹۳; ۴ (۵۲) :۱-۲۵

اوکتایی، ناصر، «هنر رنگرزی با گیاهان»، دفتر نشر خودکفایی، تهران، 1363 .