خواص ترکیب تری گونیلین موجود در گیاه شنبلیله
در اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ داروﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ مقرونبهصرفه ﺑﻮدن و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺸـﺨﺺ ﺑـﺮ بیماریها مطمئنتر ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﺪﻧﺪ.
روﻧﺪ رو ﺑﻪ رﺷﺪ داروﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺗﺎ دﻫﻪ 60 ﻣﻴﻼدي اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﺎ ﺑﺮوز ﭼﻨﺪ ﻓﺎﺟﻌﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ در ﻣﻮرد اﺛﺮات ﺳﻮء داروﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ بهیکباره جهانیان متوجه اﺛﺮات زیانبخش آنها ﺷﺪﻧﺪ، بهطوریکه "ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺣﺘﻴﺎط دارو" ﻇﺮف ﺳـﺎل 1986 ﻣـﻴﻼدي ﺑﻴﺶ از 3000 ﮔﺰارش در ﻣﻮرد ﻋﻮارض ﻧﺎﮔﻮار ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف داروﻫـﺎي ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ درﻳﺎﻓـﺖ ﻧﻤـﻮد. اﻳـﻦ ﻋﻮارض ﻋﻤﺪﺗﺎً بهدلیل وﺟﻮد ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت حدواسط و ناخالصیهایی اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﺳﻨﺘﺰ داروﻫـﺎي شیمیایی تولید میگردد.1 ایرانیان از دیرباز در زمینه شناخت و کاربرد درمانی گیاهان دارویی فعالیت داشته اند. طی قرون هشتم تا دهم میلادی، بوعلی سینا، محمد زکریای رازی و دیگر دانشمندان مسلمان به دانش درمان با گیاه رونق زیادی دادهاند و کتابهای معروفی از جمله "قانون طب" و الحاوی" را نوشتند. جرجانی، طبیب نامدار قرن ششم ایران در کتاب "ذخیره خوارزمشاهی" به شناخت گیاهان و مواد سمی و روش درمان با آنها پرداخته است . ایران از نظر آب و هوا، در زمینه رشد گیاهان دارویی یکی از بهترین مناطق جهان محسوب میشود که صادرات آن میتواند منبع بزرگی از درآمد برای کشور باشد. اهمیت گیاهان دارویی سبب شده است که هر ساله تعداد بیشتری از کشاورزان با تغییر نوع کشت از زراعتهای معمول به کشت گیاهان دارویی، به سمت تولید این دسته از گیاهان روی آورند، ولی عدم آگاهی کافی از نیازهای اکولوژیک، مراحل کاشت، داشت و برداشت گیاهان دارویی، کشاورزان را با مسائل جدی روبرو کرده است.(3) ارزش اقتصادی و دارویی بالای شنبلیلهو نیز نیاز سالیانه قابل توجه صنعت داروسازی کشور به آلکالوئیدهای تولیدی از آن شناخت تیمارهای اکولوژیکی مؤثر در راستای تولید کمی و کیفی انبوه این گیاه را ارزشمند می نماید .
ز ديرباز برگ ها و بذرهاي اين گياه به طور گسترده اي در سراسر جهان با اهداف متفاوتي مانند ضد ديابت، پايين آورنده قند و كلسترول خون ، ضد سرطان، ضدباكتريال، چاشني غذايي و غيره مورد استفاده قرار گرفته است. بذر اين گياه منبع توليد تجاري مهمي از متابوليت هاي با ارزشي نظير تريگونلين Trigonelline و Diosgenin مي باشد و در بسياري از لگوم ها تریگونلین بعنوان متابولیت ثانویه ای از Dinucleotide (NAD) Nicotinamid Adenine تولید می شود. محققان براي اين متابوليت ثانويه نقش هاي فيزيولوژيكي، متفاوتي در گياه از قبيل، فاكتور فعال در حركت برگ ها ، ايجاد مقاومت در برابر تنشهاي زيستي و غير زيستي وعامل حفظ فشار تورژسانس گزارش كرده اند. همچنين تريگونلين داراي نقشي هورموني در تنظيم سيكل سلولي درتوقف تقسيم سلولي بعد از دوبل شدن مو اد G مرحله 2 ژنتيكي مي باشد. همچنين تريگونلين استخراج شده ازشنبليله اثرات ضد ديابتي مؤثري در درمان بيماران ديابتي از خود نشان داده است
امروزه آلکالوئید دارویی تریگونلین در تعداد زیاد از گیاهان شناسایی شده و در بعضی از خانواده های گیاهی مانند : Fabaceae ،Asteraceae ،Lamiaceae و به ویژه در دانه های گونه های گیاهی جنس قهوه به مقدار زیادی یافت می شود. تریگونیلین دارای فرمول شیمیایی C7H7O2 ، وزن ملکولی 14/137 ، در آب محلول و نقطه ذوب 218 درجه سانتی گراد می باشد. تریگونلین برای نخستین بار از گیاه شنبلیله استخراج شد و تاکنون در گیاهان مختلف و چندین گونه حیوانی نظیر توتیا ( خار دریایی ) و ستاره دریایی نیز و ادرار پسنانداران بعد از استفاده از اسید نیکوتنیک مشاهده شده است.
منابع: ثقه الاسلامی، م، ج. احمدی بنکدار، خ. 1389. اثر تراکم و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله (Trigonella foenum- gracum L.). فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد 26. شماره 2. صفحه 265-274.
جلالی هنرمند، س. 1379. بررسی مقاومت به خشکی گندم براساس مقاومت روزنهای و کلروفیل فلورسنس در شرایط آزمایشگاهی. چکیده مقالات کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. دانشگاه مازندران. ص 258.
حسنزاده، ا.، ش. رضازاده، س.ف. شمسا، ر. دولتآبادی، ج. زرینقلم، 1389، مروري بر خواص درماني وفيتوشيميايي شنبلیله ((Fenugreek، فصلنامه علمي-پژوهشي تحقيقات گياهان دارويي و معطر ایران، سال نهم، شماره 34، 1- 17.
رضوی، ن. 1383. بررسي تغييرات فيزيولوژيكي و بيوشيميايي القا شده با تنش شوري در چند گونه از شنبليلههاي ايران، دانشکده علوم، دانشگاه تهران.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |