سنبل الطيب و اثر آرامبخشي معادل ديازپام
گيــاه ســنبل الطيــب يــا علــف گربــه بــا نــام علمــي jatamansi Nardostachys متعلـق بـه خـانواده Valerianceae گياهي علفي است داراي ساقه قوي، كه به حالت خـودرو در جنگلهاي كم درخت مخصوصاً حاشيه آبهاي جـاري يـا گودال ها و در اغلب نواحي اروپا، آسيا و ايران مي رويـد و قسمت مورد استفاده آن ريشه و ريـزوم اسـت.
ريشـه و ريــزوم آن داراي آميــدون، تــانن، گلــوكز، اســيد فرميــك، اسيداستيك و مقدار زيادي منگنز است. ريشه سنبل الطيب داراي اثر ضدتشنج قوي بـوده و نيـز در طـب سـنتي از آن در ناراحتي هايي با منشاء عصبي، هيستري، به عنوان كاهش دهنده مقدار دفع ادرار در مبتلايان به بيماري ديابت، رفع بـي خـوابي، دفع گاز معـده، ضـد اسپاسـم و آرام بخـش نيـز اسـتفاده مـي شود. همچنين ريشه در درمان اختلالات عصـبي بـه ويـژه ســرگيجه، دردهــاي عصــبي، ســردرد، ميگــرن و اضــطراب و اختلالات زمان يائسگي، سكسكههاي مداوم و درد معده كاربرد دارد. آنچه قسمت اعظم اسـتفاده از ايـن گيـاه را در طـب امروز شامل مى شود مصرف آن به عنـوان آرام بخـش اسـت . آثار آرام بخشي سنبل الطيب در كتب اطباي يونان باستان از جمله بقراط قيد شده است و كارآزماييهاي انجام شده ايـن اثر را تأييد مي كنند. در سال 1981 ،دل لوگيا بيـان كـرد كه عصاره ريشه و ريزوم N.jatamansi داراي اثرات تضـعيفي روي مغز موش است. در سال 1982 هازل هاف نشـان داد كـه والرات و ايزووالرات موجود در جاتامانسي منجر به شل شـدن سلولهاي عضلاني مي شوند. در سال 2001 ،كريستال در مقاله خود پيشنهاد كرد كهjatamansi N. در پـي تجـويز درازمـدت عوارض جانبي كمتري از بنزوديازپين ها دارد. طبـق مطالعـات اخير انجام گرفته بر روي ايسكمي مغزي، اين گيـاه بـه عنـوان اگونيست گيرنده هاي گاماآمينوبوتيريك GABA شـناخته شـده است. مطالعات بيوشيمي نشان مي دهند كه اسيد والرنيـك آنزيمي را كـه مسـئول كاتابوليسـم گابـا اسـت، مهـار نمـوده و موجب افزايش غلظت گابا در نسوج مغزي مي شـود . افـزايش غلظت گابا در مغز، فعاليت هسته هاي مختلف مغزي را كـاهش داده و موجب بروز آثار آرام بخشي مي شود. در مطالعات باليني انجام شده با عصاره اين گياه هيچ گونـه عارضـه، اثـرات ناخواسته و يا حساسيت گزارش نشده است. حتي در بـارداري و شيردهي بي خطر محسوب مي شود. در استراليا جـزء گـروه A شناخته شده است و از طرف FDA آمريكا ورود آن در مواد غذايي بلامانع اعلام شـده اسـت .رضـايي و همكاران در پژوهش خود با موضوع (مطالعه اثرات تسـكيني و ضداضطرابي عصاره سنبل الطيب در مقايسه به ديازپام) بر روي36 موش نژاد ويستار ماده نشان دادند كه عصاره سـنبل الطيـب داراي اثرات تسكيني و ضداضطرابي معني داري در مقايسـه بـا ديازپام مي باشد. صولتي و همكاران هم در پژوهش خود با عنوان(اثرات ضداضـطرابي والپوتريـات هـاي مشـتق از گيـاه سنبل الطيب در رت) نشان دادند كه والپوتريات ها اثرات ضـد اضطرابي دارند و پس از بررسي بيشتر مي تواننـد بـراي كنتـرل اضطراب استفاده شوند.
گردآورنده:مونا غياثي يكتا
منابع:
شاهين فر، ج و همكاران ، بررسي تاثير گياهان دارويي بر اضطراب، مجله ي طب سنتي اسلام و ايران، سال هشتم، شماره ي اول، بهار 1396. ص218.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |