مشخصات گیاه علف هیضه یا کک کش بیابان و کاربردهای آن
گياه علف هيضه گیاهی علفی ،. چندساله، داراي ساقه راست، افراشته؛ برگها متراکم یا تُنَک، برگهاي ساقهاي متعدد، نیمه ساقه آغوش؛ گلآذین به صورت کپه هاي کوچک؛ گل هاي کناري زبانکی به تعداد کم، گل هاي مرکزي هم اندازه یا کمی بلندتر و داراي میوه ي فندقه می باشد.
جنبه های گیاهی
گياه علف هيضه با نام علمی gnaphalodes(Vent.) Boiss Pulicaria گیاهی علفی ،. چندساله، داراي ساقه راست، افراشته؛ برگها متراکم یا تُنَک، برگهاي ساقهاي متعدد، نیمه ساقه آغوش؛ گلآذین به صورت کپه هاي کوچک؛ گل هاي کناري زبانکی به تعداد کم، گل هاي مرکزي هم اندازه یا کمی بلندتر و داراي میوه ي فندقه می باشد(1).
پراکنش جغرافیایی :
رویشگاه کک کُش اغلب کنار جاده ها، اراضی به هم خورده و تخریب یافته، بستر خشکه رودهاي ناحیه رویشی ایرانی- تورانی و اغلب در خاكهاي واریزهاي دامنه ارتفاعات کوهستانی خشک تا نیمه خشک کشور انتشار یافته افزون براین، ککک ُش بیابانی در گستره آبراهه هاي مراتع کوهستانی و نیمه- کوهستانی ارتفاعات کرکس کاشان نیز رویش مییابد(2). افزون براین، کک کُش بیابانی است در گستره آبراهه هاي مراتع کوهستانی و نیمه- کوهستانی ارتفاعات کرکس کاشان نیز رویش می یابد(3).
این گیاه در استانهاي یزد، اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان، زنجان، سمنان، تهران، قم، کرمان، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، مرکزي، هرمزگان و همدان انتشار یافته است پراکنش جغرافیائی کککُش بیابانی در جهان عمدتاً شامل آسیا، اروپا و آفریقا است افزون براین رویشگاههاي طبیعی. کککُش بیابانی در نواحی گرمسیري عربستان، قطر، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان نیز گزارش شده است(4).
موارد درمان و کاربردهای گیاه :
کک کُش بیابانی از جمله گیاهانی است که در طب سنتی ایران براي سالهاي متمادي مورد استفاده قرار میگرفته است. از این گیاه براي درمان گرمازدگیهاي شدید و پیشگیري از آن، ضد اسهال، ضد التهاب، رفع ناراحتیهاي پوستی و به عنوان کَک کُش استفاده شده است، از سرشاخه هاي هوایی گلدار این گیاه در مناطق روستائی کاشان براي از بین بردن کَک گوسفندان استفاده می شود (5). فعالیت ضدباکتریایی و ضدقارچی اسانس و عصاره هاي آبی، اتانولی و متانولی گیاه کک کُش بیابانی در برابر برخی از باکتريها و قارچها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد، ترکیبهاي موجود در اسانس داراي فعالیت ضدباکتریائی قوي بودند. عصاره هاي الکلی اثر مهارکنندگی بیشتري در مقایسه با عصاره آبی را از خود نشان داد. اسانس اثر ممانعت کنندگی بیشتري نسبت به عصاره در برابر قارچ ها از خود نشان می دهد.(6). کک کش بیابانی داراي ترپنوئیدها و فلاونوئیدهاي متنوعی است. عصاره آبی و اسانس کک کُش بیابانی بر تشنج ناشی پنتیلنتترازول(PTZ) مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد، عصاره آبی و اسانس باعث افزایش زمان شروع تشنج میوکلونیک و تونیک کلونیک ناشی از PTZمی گردد(7).
ترکیبات موثره :
این گیاه داراي غده هاي تک سلولی و یا چندسلولی حاوي مواد مترشحه رزین بوده که اغلب مواد ترشحی در سلولهاي رأسی کركهاي ترشحی این گیاه داراي. ذخیره میگردند(8). ترکیبهایی نظیر فلاونوئیدها، تیمول، بنزوئیک اسید، استروئیدها، تريترپنها و ترکیبات فنلی میباشد(9).
گردآورنده:مهرداد كاشفي
منابع:
- Mozaffarian, V. 2008. Flora of Ilam. Farhange Moaser Publication, Tehran, 936p. (In Persian)..
- Batooli, H. 2001. Study of medicinal and industry plants of Kashan area. Abstract proceeding of national conference on medicinal plants.Tehran, February 12-14: 90-87. (In Persian).
- Batooli, H. 2004. Biodiversity and species richness of plant elements in Qazaan Reserve of Kashan. Pajouhesh– va Sazandeghi, 16(4): 85-104 (In 1 Persian).
- Ali, M.S., Jahangir, M., Uzair, S.S., Erian, A.W. and Tareen, R.B. 2002. Gnapholide: A New Guaiac-Dimer from Pulicaria gnaphalodes (Asteraceae).Natural Product Letters. 16(3): 179-186.
- Gandomi, H., Abbaszadeh, S., Rahimikia, E. and Shariatifar, N. 2015. Volatile organic compound from Pulicaria gnaphalodes and the antibacterial and antifungal properties of its essential oil and aqueous, ethanolic and methanolic extracts. Journal of Food Processing and Preservation. 39(6): 2129–2134.
- Gandomi, H., Abbaszadeh, S., Rahimikia, E. and Shariatifar, N. 2015. Volatile organic compound from Pulicaria gnaphalodes and the antibacterial and antifungal properties of its essential oil and aqueous, ethanolic and methanolic extracts. Journal of Food Processing and Preservation. 39(6): 2129–2134.
- Zendehdel, M., Fallah, R., Baghbanzadeh, A., Pourrahimi, M., Shariatifar, N. and Garavand, S. 2013. Effect of intracerebroventricular injection of aqueous extract and essential oil of Pulicaria gnaphalodes on PTZ-induced seizures in male rat. Physiol Pharmacol. 17(1): 94-100.
- Zarin, P., Ghahremaninejad, F. and Maassoumi, A.A. 2010. Systematic of genera Pulicaria Gaertn. And Platycheteae Boiss. From tribe Inuleae s.str (Asteraceae) in Iran. Taxonomy and Biosystematics, 1, (2): 27-44. (In Persian).
- Liu, L.L., Yang, J.L. and Shi, Y.P. 2010. Phytochemicals and biological activities of Pulicaria species. Chemistry & Biodiversity, 7: 327-49.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |