خواص دارویی گیاه همیشه بهار
گیاه دارویی به گیاهی گفته می شود که دارای مواد موثره مشخصی است، در درمان بیماری به کار می رود و نام آن گیاه در یکی از فارماکوپه های معتبر بین المللی ذکر شده باشد.
چکیده
همیشه بهار تا مدت ها به عنوان گیاه زینتی کشت می شد ، تا اینکه خواص دارویی آن شناخته گردید و به عنوان گیاه دارویی مورد استفاده قرار گرفت . کشت این گیاه در اروپا از قرن هفدهم آغاز شد. گلبرگ های بدون کاسبرگ همیشه بهار ، در برخی از فارماکوپه ها به عنوان دارو معرفی شده اند و برای مداوای بیماری های معدی و روده ای استفاده می شوند.
همیشه بهار با نام علمی Calendula officinalis و نام علمی Potmorigold از تیره Asteraceae گیاهی است علفی، یک ساله یا چندساله با گل های زرد و نارنجی که به منظور مصرف داروئی و پخت و پز استفاده می شود.
ترکیبات شیمیایی همیشه بهار
از این گیاه به عنوان داروی سنتی در رژیم های سنتی استفاده شده است. اخیرا به عنوان ضد التهاب برای استعمال خارجی و ترمیم زخم به صورت فراینده ای استفاده می شود. خواص دارویی فراوان شامل آنتی اکسیدانی ، ضد التهابی، ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد ویروسی برای این گیاه گذارش شده است. از طرفی به فعالیت های سایتو توکسیک و نیز کاهش تومور این گیاه اشاره شده است. مصرف خوراکی گل همیشه بهار در افزایش قاعدگی، درمان تب و درمان سرطان موثر می باشد. جوشانده همیشه بهار در شستن چشم ها، غرغره کردن یا درمان ورم ملتحمه، التهاب گلو، استوماتیت افتوس، التهاب دهان و لثه راخشهای قنداق و دیگر موارد التهاب پوست و غشاهای مخاطی استفاده شده است.
در هندوستان ترکیبات گیاهی حاوی گل همیشه بهار به طور موضعی و در درمان هموروئید به کار گرفته است. فلاونوئید های جدا شده از گل همیشه بهار دارای خاصیت ضد میکروبی بر استافیلوکوک اورئوس و کلبسیلا پنومونیه می باشند عصاره آلی گلهای خشک شده همیشه بهار باعث کاهش فعالیت HIV- 1 reverse transcription می شود. عصاره این گیاه در ترکیب پیچیدهای از روغن های فرار (اسانس های گلیکوزیدها، ساپونین ها، تری اول ها و گزانتوفیل ها همراه با ترنونیدها) است. گیاه همیشه بهار حاوی سسکوییترپن گلیکوزید، ساپونین، زانتوفیل، تریول ترپن فلاونوئید و ترکیبات فرار است. همیشه بهار دارای ترکیب شیمیایی موسوم به کالاندولین، اسید سالیسیلیک میباشد. صمغ و اسیدهای آلی عمدتاً ترکیبات شیمیایی گل همیشه بهار را تشکیل می دهند. رنگ گل ها مربوط به ترکیبات فلاونوئیدی و کاروتنوئیدها است و گل های این گیاه دارای کاروتنوئیدهای بسیار فراوان و متنوع دارد. از جمله کاروتن، لیکوپن، ویولاگزانتین و روبی گزانتین می باشد. گل این گیاه علاوه بر مصارف خوراکی طعم دهنده و رنگ دهنده غذاهای مختلف دارای مواد موثر و ترکیبات ای است که در صنعت تهیه رنگ های نقاشی و نایلونی قوطی و دارو سازی برای تهیه انواع کرم ها و لوسیون ها برد دارد. دانه آن حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد قن حدود ۴۵ تا ۶۰ درصد اسید کالندولیک دارد. ریشه این گیاه ساپونین دارد که بر اثر هیدرولیز، تجزیه می شود و موادی نظیر اسید اولئاونیک یک ماده کاله دین نتیجه میشود. بررسی ها نشان داده خشکه این گیاه دارای استیگماسترول، سیتوسترول، اسیدهای مختلف، فارادیول و آرنیدول است. شکوفه های تازه کامل باز شده آن، اسانس روغنی فرار دارند که شامل مواد آزولئوژنیک سسکی ترپن می باشد. در گلهای آن یک ماده بی شکل، عامل تلخ به نام کالندولین، یک ماده بی طعم شبیه باسورین با کمی اسانس وجود دارد و بعلاوه اولا نولیک اسید، یک ماده صمغی، یک استرول، کلسترول، اسید اوریک، اسید استاریک، اسید پنتا دلیک، اسید میرسیک و مواد فارادیول می باشد.
خواص همیشه بهار
روغن گیاه همیشه بهار می تواند به عنوان اتصال دهنده در سطوح رنگی، لایه های نازک و منالک به کار رود.، گل همیشه بهار، دارای خاصیت معرق با اثر قوی، تصفیه کننده خون، قاعده آور و التیام دهنده است و از آن به عنوان نیرو دهنده، ضد تشنج، و رفع قی استفاده می شود. اثر قاعده آور آن مخصوصاً در مبتلایان به ضعف اعصاب و کم خونی قطعی است. اختلالات کبدی و زردی نیز با مصرف گل همیشه بهار از بین میرود. زیرا اثر قطعی روی کبد و ترشحات صفرا دارد همیشه بهار حاوی روغن است که تاثیر ضد تورم دارد. نتایج برخی از پژوهشها نشان داده عصاره آلیگ های همیشه بهار دارای فعالیت ضد ویروسی ایدز است.
مصرف این گیاه ممکن است به طور بسیار نادر ایجاد حساسیت کند طور خوراکی در زنان باردار و شیرده مصرف نشود ولی مصرف موضعی محصولات همیشه بهار در این شرایط مانعی ندارد نوع ساپونین از همیشه بهار مداح گیاه دیگر جداسازی و تعیین شده اند فعالیت های جهش زایی و ضد جهش زایی این محصولات صفاده از یک روش تلقیح مایع اصلاح شده ارزیابی سالمونل و میکروزومی در مورد تحقیق گرفته و هیچ کدام از ساپونین ها تاثیر سمی و جهش زایی را در مقادیر آزمایشی نشان ندادند.
گردآورنده:دكتر علي مهرآفرين
منابع:
Stary, F. 1991. The natural guide to medicinal herbs and plants, Aventinum, Prague.
Kathi, J and kemper. 1999. Calendula. The center for holistic and pediatric education and research.
Martin, F. 2005. A grower’s manual for Calendula officinalis L. ADAS bridget research centre.
Cromack, H. T. H, Smith.J.M.1998.Calendula officinalis – production potential and Crop agronomy in Southern England. Industerial crop and products pub.
Schulz V, Hansel R, Tyler VE.1998, Rational Phytotherapy: A Physicians' Guide to Herbal Medicine. 3rd ed. Berlin, Germany: Springer-Verlag.
شما می توانید این خبر را در قالب یک فایل PDF چاپ یا ذخیره کنید. |